Kekemelik
Kekemelik; kelimeler, sesler ve hecelerin tekrarlanması, konuşma sırasında duraklama veya konuşma hızının bloklarla kesilmesi, sesin patlaması ve sonra hızlanması ile karakterize bir konuşma sorunudur. Genel popülasyonda yaklaşık %1’lik bir gruba karşılık gelen kekemelik konuşma akıcılığını olumsuz etkiler. Erkeklerde kızlara göre daha çok görülmektedir. Çocukluk döneminde görülen kekemelik birçok birey tarafından atlatılmaktadır. Kekemelik bir yıldan daha fazla sürüyorsa bu durumun kronik bir olduğundan şüphe edilebilir. Kekemeliğin belirgin bir nedeni olmamakla birlikte araştırmalar, genetik faktörlere, kişilik ve çevresel faktörlere işaret ediyor.
Kekemeliğin başarılı bir şekilde sağaltımında başlıca aşamalar şöyle ifade edilebilir:
- Tanımlama: bireyin kendine has kekemeliği tanımlanmalıdır. Bu aşama da konuşmak istediğinde ve kekemelik sırasında ne yaptığı, hangi ses ve kelimelerde blok yaşandığı, hangi ortamlarda kekemeliğin nüksettiği gibi durumlar tespit edilir.
- Program Geliştirme: etkili bir terapi programı geliştirilmelidir. Bu aşamada terapinin konuşma ve psikolojik boyutuna yönelik program geliştirilir. Bloklarla başetmede uygulanacak tekniklerin tespiti, farklı ortamlara dönük egzersiz planlamaları, nefes egzersizleri,
- Terapi Programını Uygulama: planlanan programın günlük olarak çalışılması ve uygulama sonuçlarının gözden geçirilmesidir.
- Koruma: elde edilen akıcı konuşmanın korunmasıdır. Terapi programının amacı, eski kekemelik davranışlarının terkedilip yeni konuşma alışkanlığının kalıcı hale gelmesidir. Çoğu terapi programı başarılı olmasına rağmen bireyler kazanımlarını korumada yeterli çabayı göstermediğinden akıcı konuşmada gerilemeler görülebilmektedir.
Artikülasyon Sorunları
Artikülasyon sorunları bireyin ifade edici dil becerilerinde yaşadığı birtakım seslendirme sorunlarıdır. Genel popülasyonda yaklaşık %3-4’lik bir gruba karşılık gelen dil bozuklukları kökeninde birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. Kalıtım, genetik kökenler, beyin hasarı, yeterli uyaran ve yaşantı eksikliği, kronik orta kulak iltihabı sonucu alıcı dilde yaşanan sorunlar, artiküle organlarının yetersizliği veya anomalisinden kaynaklı sorunlar başlıca nedenler arasında sayılabilir. Sorunun kaynağını başlangıçta tespit ederek yapılacak fizyolojik onarımlar dil eğitim programının etkililiğini artıracaktır. Uzmanlar tarafından yapılan değerlendirmelerde, bireyin dil gelişim özellikleri normal gelişim durumlarıyla karşılaştırılarak sorun tespiti yapılır.
Artikülasyon(sesletim) bozuklukları kelimelerin ifadesinde birtakım seslendirme sorunlarıdır. Sözcüklerde ki sesler düşürülebilir, bozulabilir, başka bir sesle yer değiştirebilir ya da farklı bir ses eklenebilir.
Sesin düşürülmesi veya atlanması:
Bir sözcüğü oluşturan seslerin tümü çıkarılmadan sözcüğün söylenmeye çalışılması durumunda ortaya çıkar. Sözcük sanki o sözcükte, o ses yokmuş gibi söylenir.
Örnek:
Saat…………..sat Havlu…………..avlu
Araba………..arba Hava……………ava
Hayvan……..ayvan Kapı………….apı
Ses eklemesi:
Çocukların bir kısmı bazı sözcükleri, aslında o sözcükte olmayan başka sesleri ekleyerek söylerler. Genellikle birbiri ardına gelen iki ünsüzün arasına bir ünlü ekleyerek söylemeye çalışırlar. Başka sesler de eklenebilir. Bu sözcük başı, ortası ya da sonunda olabilir.
Örnek:
Tren………..tiren Psikoloji…………pisikoloji
Saat………..sahat Spor……………….sipor
Recep…….irecep
Sesin değiştirilmesi:
Sözcük içinde çıkarılması güç gelen bir ses çocuğa çıkarılması kolay gelen bir sesle değiştirilir. Değiştirmeler bazen o sözcüğün başındaki seste, bazen de ortasındaki seslerde olur. Bazen değiştirmeler, sözcük içindeki seslerin yerleri değiştirilerek de yapılabilir. Sık değiştirilen sesler ‘r-s-ş-k-t’ dir.
Örnek:
Para…………paya Yüzük……….yüsük
Takvim……taklim Toprak………torpak
Kamyon…..kaymon Kara…………kaya
Kitap……….kipat mutfak……..muftak
Köprü………körpü
Sesin bozulması:
Burada sözcük oluşturulurken esas çıkarılması gereken ses, olduğundan başka bir ses olarak konuşulur. Yöresel ağızlarda görülebilir.
Örnek:
Gelir…………..gelix
Karagöz……..kaxgöz…..kağagöz
Gökhan……Göçhan
Kekemelik ve Artikülasyon Sorunları uzman kişiler tarafından yapılmalıdır. Kekemelik ve Artikülasyon Sorunları yüksek lisans ve doktora eğitimi almış yada sertifikasyon programına katılmış kişiler tarafından yapılabilmektedir. Kekemelik ve Artikülasyon Sorunları konusunda herhangi bir sorunuz varsa lütfen arayınız. +90 (0544) 133 00 28