“Hasan ilkokul 3. Sınıf ögrencisi olmasına karşılık halen okuma-yazmada güçlük yaşamakta yer yer bazı harfleri(b-d, v-f, p- g) karıştırmaktadır. Mantık yürütme ve matematiksel işlemlerde birçok arkadaşına oranla daha başarılı olmasına karşın Türkçe, Hayat Bilgisi gibi okuma becerisi gerektiren derslerde istenilen başarıyı sergileyememiştir. Hasan bu dersleri sıkıcı bulmaktadır. Bununla birlikte en çok istediği şey arkadaşları kadar seri okumaktır. Hasanın zihinsel bir problemi olmamasına karşın istenilen akademik başarıyı gösterememesi öğretmenini endişelendirmektedir.”
Özel öğrenme güçlüğü bir tür nörolojik farklılık durumudur. Dolayısıyla bu bireylerin farklı bir nörolojik öğrenme tarzlarının olduğu söylenebilir. Özel öğrenme güçlüğü yaşayan bireyler özellikle akademik alanda okuma-yazma güçlüğü(disleksi), matematik güçlüğü(diskalkuli) ve yazı yazma güçlüğü(disgrafi) olmak üzere farklı durumlarda zorluklar yaşayabilirler. Bu bireyler, özel öğrenme güçlüğünün sadece bir alanında güçlük yaşayabileceği gibi tüm alanlarda da zorluk yaşayabilir. Araştırmalar özel öğrenme güçlüğü yaşayan bireylerin okuma ve yazma alanında matematik alanına göre daha fazla güçlük yaşadıklarını göstermiştir.
Özgül öğrenme güçlüğü yaşayan bireylerin zekası normal ya da normalin üstünde olmasına karşın dinleme, düşünme, anlama, kendini ifade etme, okuma-yazma veya matematik becerilerinde yaşıtlarına ve zekasına oranla düşük başarı görülür. Bu sebeple çoğu kez bu sorun çocukların okula başladıkları ilk yıllarda farkedilmektedir.
Özel Öğrenme Güçlüğü Belirtileri
Disleksi Belirtileri
- Harflere ait sesleri kavramakta zorlanma ve sık sık karıştırmak. Harfin şekli ile sesi eşleştirememe. Orneğin ( b-d,b-p,p-g, m-n,b-m) gibi harfleri karıştırma.
- Kelimeleri hecelerine ayırmakta zorlanma.
- Özel kelimeleri anımsamada zorluk yaşama. Örneğin, keçi yerine tüylü koyun deme
- Okurken heceleri ya da sözcükleri ters çevirme (bebe- dede; çok-koç vb.)
- Harf veya sözcük atlamaları, eklemeleri veye değiştirmeleri yapma.
- Konuşmada kararsızlıklar, boşluklar ve tekrarlar olması.(hımm, yani gibi)
- Uyaklı cümleleri, şarkıları, şiirleri anlamada güçlük yaşama.
- Şarkı ve şiir sözcüklerini anımsamada güçlük.
- Okuduğu yeri tekrar bulmakta zorlanma.
- Okuduğunu anlama ve anlatmada sıkıntı yaşama.
- Okumaları yavaş ve akıcı okumakta zorlanma.
- Sıklıkla dil sürçmesi yaşama.
- Tekerlemeleri söylemekte güçlük.
- Öykü anlatırken organize olmada güçlük, olay sırasını karıştırma.
Disgrafi Belirtileri
- El yazıları bozuk ve okunması zor.
- Sağ- sol ayırt edememe
- Yazarken harf veya hece atlamaı; kelimelere ekleme, ters çevirme veya değiştirme yapma.
- Bazı sözcükleri veya harfleri ters yazma, karıştırma.
- Dağınık ve organizasyon bozukluğu yaşama
- Yazarken kelimeleri çok bitişik yazma ya da heceler arasında birkaç boşluk bırakarak yazma.
- İmla ve noktalama hataları yapma.
- Kendilerini yazılı olarak ifade etmekte, düzgün cümle kurmakta zorlanma.
Diskalkuli Belirtileri
- Aritmetik sembolleri kavramakta zorlanma(+,-,x)
- Matematik işlemlerini(toplama, çıkarma, çarpma ve bölme) kavramakta güçlük çekme.
- Toplamaya soldan başlama.
- Onlalık sayıları, kesirli sayıları, yüzdeleri kavramada güçlük.
- Mesafe ve ölçümlerde zorluklar çekme.
- Zamanı karıştırma, önce-sonra; dün, bugün, yarın kavramlarını karıştırma. Saati öğrenmede güçlük.
- Sayılar arasındaki büyüklük-küçüklük ilişkisini anlamakta zorluk.
- Çarpım tablosunu ve saatleri öğrenmekte güçlük.
- Gözü kapalıyken avucuna yazılan sayıyı ayırt edememe.
- Problemlerde hangi işlemi yapmaları gerektiğini kavramada, akıl yürütmede güçlük.
Tanılama-Teşhis
Özel öğrenme güçlüğünün tanılanmasında genel olarak üç tip ölçüt kullanılmakla birlikte bu ölçütlerin tanılamada kullanımı ülkeler arasında farklılık göstermektedir.
Kapsama Ölçütü
Bir çocuğun özel öğrenme güçlüğü olarak tanımlanabilmesi için başarı zeka puanı arasında belirgin bir fark olması gerekir. Dolayısıyla bazı akademik alanlarda başarı düşüklüğü bireyin özel ögrenme güçlüğü sorunu olduğu anlamına gelmez. Bu çocuklar zeka testlerinde normal ve üstü bir performans gösterirken başaraı testlerinde zeka puanlarıyla uyumlu olmayan düşük başarı gösterirler.
Dışlama Ölçütü
Özel öğrenme güçlüğü minimal beyin yetersizliği, nörolojik algısal bozukluk, gelişimsel afazi gibi durumları kapsamakla birlikte; zeka geriliği, görme, işitme ve motor beceri yetersizlikleri ya da çevresel, kültürel ya da ekonomik dezavantajlardan kaynaklı yetersizlikleri kapsamamaktadır. Örneğin bir çocuk bulunduğu sosyo-ekonomik koşullardan ötürü öğrenme yetersizliği yaşayabilir. Bu durum değerlendirmede dikkate alınmalıdır.
Gereksinim Ölçütü
Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklar, normal bir eğitim sürecinden yeterince fayda göremeyen bu nedenle ilave eğitim hizmetlerine gereksinim duyan çocuklardır. Bu nedenle öğrencilerin yeterli ve gerekli eğitim fırsatları karşılaştıklarından emin olunmalıdır. Eğer yeterli eğitim olanakları sağlandığı halde yeterince bir ilerleme sağlanamıyorsa bu bireyin özel öğrenme gereksinimi olduğundan söz edilebilir.
DESTEK-EĞİTİM
Genel olarak bu öğrenciler için olumlu ve destekleyici öğretim ortamlarının oluşturulması ve doğru ve güzel davranışların ödüllendirilmesi esastır. Etkili öğrenmeye dönük şu öneriler dikkate alınabilir:
- Özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin olabildiğince öğrenme materyallerine, tahtaya, öğretmene yakın olması
- Başarı-performans değerlendirmelerinde arada bir farklı projeler ödevlendirilek başarı duygusu yaşamalarına fırsat tanınması
- Sınavlarda ek süre tanınması
- Okuma hızını ve anlamayı artırmaya yönelik çocuğun düzeyine uygun tekrarlı okuma yapmasının sağlanması
- Okuma çalışmalarından sonra parça hakkında özetleme, ana fikirleri ve yan fikirleri bulma çalışması yaptırma
- Okuma ve yazma çalışmalarına yönelik olumlu davranışları ödüllendirme
- Yeni bir kavramı öğrenmeye başlamadan önce öğrenciye dönük daha basit adımlar oluşturma
- Akademik faaliyetlerin dışında sınıf ortamında diğer öğrencilerle iletişimi güçlendirmek için düzenlemeler-çalışmalar yapma
- Yüksek sesle okuma çalışmaları yapma
- Fonotik farkındalığı artırma
- Yapılan çalışmaların çoklu-duyumsal temelle yapılandırılması, görme, duyma, dokunma, tatma ve koklama gibi duyumları kapsaması
- Bilgileri uzun süreli hafızaya aktarma için “aşırı öğrenme” denilen daha yoğun, tekrarlı çalışmalara ağırlık verme
- Çocuğun görsel-işitsel eğilimlerini tespit ederek güçlü olduğu kısımlara dönük etkinlikler sunma
- Tahtaya yazılan yazıları uygun büyüklük ve aralıkta yazma, her iki satırda kırmızı kalemle yazının altını çizerek öğrencinin not almasını kolaylaştırmaPÜRREAL PSİKOLOJİ
