Bireyin güçlü ve zayıf yanlarını tanıması, problemlerin çözümünde sistemli bir yaklaşım geliştirmek ve geleceği hakkında gerçekçi kararlar alabilmek için bireyin çok çeşitli yönleriyler tanınmaya ihtiyacı vardır.

Herbireyin kişiliği, ilgileri, yetenekleri, sosyal dokusu, duygulanım biçimi diğerlerinden farklılık göstererek kendine özgü bir özellik arz eder.

Tanıma sürecinin ayrıntılanması ve kapsayıcı bir özellik taşıması bakımından birçok test, envanter ve tanı tekniği kullanılmaktadır. Burada en sık kullanılan bazı teknikleri katogik olarak ifade edeceğiz.

Bu testler uygulaması ve değerlendirilmesi bakımından birtakım standart ölçüler bulundurur. En önemli konu testin doğru bir biçimde uygulanmasıdır. Değerlendirme kısmında standart ölçütlere göre bir tanımlama yapılır. Wisc-R Zeka Testi, MMPI, Stanford Binet Zeka Testi, Porteus Labirentleri Zeka Testi, Cattell 2A Zeka Testi, Denver ll Gelişim Testi, AGTE, Metropolitan Okul Olgunluğu Testi, Frostig Görsel Algı Testi,  Kent EGY Zeka Testi,  Kinder Agnst Korku Ölçeği,  Sdöt Bellek ve Öğrenme Testi, Burdon Dikkat Testi bu testlerden bazılarıdır.

1. 6-16 yaş arası bireylere uygulanan ve yaklaşık 60-70 dakika süren bir zeka testidir. Bireylerin zihinsel performanslarını belirlemek amacıyla uygulanan test, sözel ve performans olmak üzere iki bölümden, her bölüm de bir yedek, 5 ana test olmak üzere altı alt testten oluşmaktadır. Herhangi bir alt testin bozulması durumunda bozulan alt testin bulunduğu bölüme ait yedek test uygulanır. Test sonucunda bireye ait sözel, performans ve genel olmak üzere üç zeka bölümü elde edilir. Bazı alt testleri süreye dayalıdır.

Sözel Zeka Bölümü Testlerinde Sorulan Sorular:

Genel Bilgi: Bu bölümde çocuğun doğal ve kültürel yaşamından aldığı genel kültür bilgileri sorulur.

Benzerlikler: Çocuğa iki adet resim gösterilir ve soyutlama yeteneği test edilir.

Aritmetik: Süre sınırı olmakla birlikte, aritmetik işlemler ve problemler yöneltilir.

Sözcük Dağarcığı: Çocuğa kendi dilinde öğrendiği kelimeleri kullandıracak sorular sorulur.

Yargılama: Çocuğun önüne mantık ve muhakeme becerisini ölçecek problemler konur ve çözmesi istenir.

Sayı Dizisi: Sözel zekanın son bölümünde ise çocuğun işitsel hafızasını ölçme amaçlı sorular yöneltilir.

Performans Zeka Bölümü Testlerinde Sorulan Sorular:

Resim tamamlama: Çocuğun önüne bir resim konur ve resimdeki eksiği tamamlaması istenir.

Resim düzenleme: Resimlerdeki sebep-sonuç ilişkisini oluşturabilme üzerine sorular sorulur.

Küplerle desen oluşturma: 3 boyutta ne kadar yaratıcı olduğunu öğrenmek için küplerden cisimler yaratması istenir.

Şifre: Karışık görselleri düzenleyerek şifre çözmeyi ne kadar hızlı yaptığı test edilir.

Labirentler: El-göz uyumunu ölçmek için labirentin sonuna ulaşma soruları sorulur.

1. Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri dünyada en yaygın kullanılan yetişkin psikopatoloji ve kişilik testidir. Çeşitli ruh sağlığı uzmanları ve psikologlar MMPI envanterini ayırıcı tanıyı koymak, tedavi planını oluşturmak veya personel seçiminde işe uygun kişiyi seçmekte kullanmaktadır. Ayrıca adli psikologlar hukuksal prosedür çerçevesinde suça bulaşmış veya suça bulaşmış olma şüphesi olan kişilere MMPI uygulamaktadır. Uygulanan bireyin kişilik özelliklerini objektif ve bilimsel kriterler kullanarak ortaya çıkartabilen bir özelliğe sahiptir. Kağıt-kalem testidir. Bireysel ve grup olarak uygulanabilir. 16 yaş üstü en az orta eğitim seviyesindeki bireylere uygulanır. Zaman sınırlaması yoktur. 1,5-2 saatte uygulanabilir. Envanterin, sağlığı, psikosomatik belirtileri, motor bozukluklar, cinsel, dini, politik ve sosyal tutumlar, eğitimsel, ailevi ve evlilik sorunları ile çeşitli nevrotik ve psikotik eğilimleri ölçmeyi amaçlayan 566 maddesi 10 klinik ve 3 geçerlik alt testi vardır. “doğru”, “yanlış” şeklinde self-report olarak yanıtlanır. Temel amaç testin kliniklerde kullanılması olduğu için ilk 9 test psikiyatrik gruplara göre ayrılmıştır. Bu alt testler 1. Hs (Hipokondriazis) 2. D (Depresyon) 3. Hy (Histeri) 4. Pd (Psikasteni) 5. Mf (Maskulinite-Feminite) 6. Sc (Şizofreni) 9. Ma (Hipomani) dir. Daha sonra geliştirilen Sosyal içedönüklük (Si) alt testi de standart test profiline eklenmiştir. Ancak her bir alt testin birbirinden ayrı etiyolojik ya da prognostik özelliği ölçmesi beklenmemektedir. Örneğin, şizofreni alt testinde belli bir yükselme veren bireye şizofreni tanısı konmamaktadır. Bu çeşit yanlış anlaşılmaya yol açmaması için alt testler şimdi sayılar ya da kısaltılmış adlarıyla anılmaktadır.

1. Stanford binet zeka testi, Alfred Binet ve Theodore Simon tarafından hazırlanmıştır ve 2-16 yaş arası bireylerin zihinsel düzeylerini tespit etmek amacıyla kullanılmaktadır. Test sonucunda kişilerin zeka düzeyleri tespit edilerek zeka geriliği, normal seviye ve üstün zeka sınıflandırılması yapılabilmektedir. Sözel, görsel, soyut ve nicelikler olarak zekanın belirli bölümlerini ölçebilen bu test, alanında uzman kişilerce belirli bir yönerge dahilinde uygulanır. Teste katılım sağlayan bireylerin verdikleri cevaplar ise zihinsel durumun ölçülmesi için değerlendirilir.

Çocuklar, gençler ve yetişkinlerde zeka kapasitesini değerlendirmek ve öngörü oluşturmak için tasarlanmış bir zeka testidir. Uygulama esnasında kurşun kalem ve labirentlerin yeraldığı kağıtlar kullanılır. Her bir porteus labirentine yaş labirentleri denir. Uygulamaya 3 yaş labirentinden başlanır ve 14 yaş labirentine kadar uygulama sürdürülebilir. Uygulamanın kesilmesi ve puanlaması test esnasında yapılan hatalarla belirlenir. Yanlış yola girmek, çizgiyi geçmek o yaş labirentinden puan kesilmesine veya hiç puan alınamamasına neden olacağı gibi üst üste iki yaş labirentinden sıfır puan alınması zeka testinin kesilmesine ve oraya kadar alınan puanlarla IQ hesaplanmasına neden olur. 11. yaş labirentine kadar 2 denemeye yani hataya izin verilir. 12 yaş labirentinden itibaren ise 4 denemeye izin verilir.

B. Cattel tarafından geliştirilmiş olan Cattel Zeka Testi, 6- 14 yaş arası bireylere uygulanmaktadır. Performans ile zeka seviyesini ölçen bir testtir. 4 alt testten, dört ayrı puan elde edilerek kişinin zeka seviyesi hesaplanır. Kültürden bağımsız olarak uygulanan bu testin 2A, 2B ve 3A olmak üzere üç formu vardır. Yaş ve eğitim gruplarına göre bu formlar ayrılır. Bireysel ve grup olarak uygulanabilir. Sınırlandırılmış süre uygulaması vardır, bu süre 25 dakikadır.

Denver II, 0-6 yaş çocuklarının gelişimsel değerlendirilmesinde kullanılan bir tarama testidir. Ölçtüğü beceriler; çocuk ve bebeklerde ince motor ve kaba motor, dil gelişimi, sosyal ve öz bakım becerileridir. Denver II testi çocuğun belli alanlarda, kendi yaş gelişim profiline uygun bir şekilde gelişimsel sürecini takip etmeye, anlamaya ve gözlemlemeye yarayan geçerliliği ve güvenirliği olan bir testtir. Testin uygulanması 15 ile 20 dakika kadar sürmektedir.

Denver II testi gelişimsel olarak çoğunlukla

– Gelişim geriliği gösteren çocuk ve bebeklerde, riskli bebeklerde (erken doğum, kordon dolanması, doğum ağırlığı düşük, çoğul gebeliklerde)tanı koymak,

– Riskli gebelik geçiren anne adaylarının (madde bağımlılığı, herhangi bir hastalık veya gelişimsel öyküsü, akraba evliliği) bebeklerinde,

– Sağlıklı gözüken çocukları ve bebekleri olası sorunlardan korumak ve takip için,

-Okul öncesi dönemde öğrenme güçlüğü olan çocuklarda,

– Algılama ve dili kullanmakta zorlanan çocuklarda,

– Fiziksel gelişimi yaş gelişimine uygun ilerlemiyorsa,

– Okul öncesi dönemde sosyal iletişim becerisi kurmakta zorlanıyor ise,

– Yaşına uygun olan becerileri geliştirmekte güçlük yaşıyorsa Denver II testi uygulanmaktadır.

0-6 yaş arasındaki bebek ve çocukların gelişimsel açıdan değerlendirilebilmesi amacıyla uygulanır. Çocukların, 0-3 aydan 72 aya kadar aylık dönemlerle  dört gelişim düzeyi hakkında objektif bilgilere ulaşılmasını sağlar. Bu değerlendirme anne-baba ve çocuğun bir arada olduğu bir ortamda yapılır. Her çocuğun belirtilen 4 alt alana ek olarak, bu alt alanların toplamı ile genel gelişim düzeylerinin belirlenmesini sağlar. AGTE böylece bir çocuğun genel gelişim durumunun yaşına göre normal mi yoksa geri mi olduğunu belirlemede çok önemlidir. Çocuğun hangi gelişim alanında nerede olduğu ve ne tip becerilerinin geliştiği, hangi becerilerinin geliştirilmesi için desteklenmesi gerektiği, nasıl bir gelişim çizelgesi hazırlanması gerektiği konularında yol göstericidir.

Bu test, çocuğun ilkokula başlamadan önce gerekli uygunluğu hakkında değerlendirmelerin yapılmasına olanak sağlayan soruları kapsar. Test materyali içerisinde 6 adet alt bölüm bulunur ve her bölüm, çocuğun okula hazır olma beceri ve davranışlarını ölçer. Toplam 100 soru vardır ve her soru için 15 saniye süre tanınır. Çocuk, 15 saniye içerisinde soruyu doğru tamamlar ise 1 puan alır. İlk 4 alt test okuma olgunluğu seviyesini, 5 ve 6. Testler sayı olgunluğunu verir. Alt bölümlerden alınan başarı değişkenlik gösterebilir. Başarısız sonuçların alındığı bölümlerin geliştirilmesi için yönlendirmeler yapılabilir. Değerlendirme aşamasında üstün olgunluk seviyesinden zayıf tehlike olgunluk seviyesine kadar bir değerlendirme yapılır. Orta ve zayıf tehlike olgunluk seviyesinin altında olan çocukların özel destek almaları gerekebilir veya eğitimleri bir dönem ertelenebilir.

Frostig Görsel Algı Testi; özellikle 4 yaş ila 8 yaş arasında bulunan çocuklara yönelik yapılan ve görsel algı gücünü belirlemeyi hedefleyen bir tür kağıt – kalem testi niteliğindedir. Dr. Marianne Frostig ismindeki bilim insanı tarafından geliştirilmiş olan bir performans belirleyici testidir. Test, bireysel ve grup şeklinde uygulanabilir. Frostig testinin uygulanışı hazırlık aşamasıyla birlikte 50-60 dak. sürmektedir Aynı zamanda bir çocuğun ilkokul sürecine hazır olup olmadığını belirleyebilmek amacıyla da yapılır.

Kent egy testi, 1941 yılında Kent Grace H. Tarafından geliştirilen sözel performansı ölçen ve kağıt kalem esasına dayanan bir testtir. Bu test konuşma, işitme ve kendini sözel olarak ifade etme konusunda sorunu olmayan bireylere uygulanabilecek bir testtir. Söz konusu testin uygulanması konusunda zaman sınırlaması bulunmamaktadır. Test 6-14 yaşında bulunan çocuklar ve zeka geriliği şüphesi olan yetişkinler için uygulanabilir.

Kent egy zeka testi, 10 basit sorudan meydana gelen bir testtir.

9-12 yaş arası çocukların korku düzeylerini değerlendirmek için uygulanır. Test 19 maddelik bir soru listesinden oluşur. Her soruda “evet” ya da “hayır” seçeneklerinden birisi işaretlenmelidir. Bireysel ya da grup olarak uygulanabilen testin sonunda değerlindirme yapılır. Sonuçlar 3 katagoride sınıflandırılır:

• Korkusuz çocuklar
• Orta düzey korkulu çocuklar
• Korkulu çocuklar

7 yaş ve üzeri bireylerin kısa süreli belleklerini, genel bellek kapasitelerini ve öğrenme becerilerini ölçmek için yapılır. Yaklaşık 15 dk. Süren testte katılımcıya belli sayı dizileri verilerek tekrar etmesi istenir. Bireyin sayıları doğru tekrarı yapıp yapamadığı ve doğru tekrarı kaçıncı seferde yaptığı puanlamayı etkiler.

Çocuğun dikkat gücünü ölçmek amacıyla uygulanan bir testtir. Dikkat Eksikliği yaşayabileceği ile ilgili şüphe duyulan bireyleri belirlemek amacıyla gruba ya da bireysel olarak uygulanabilmektedir. Çocuklara bir sayfa üzerine gelişi güzel dizilmiş harfler verilir. Deneme için hazırlanan yaprakta 150 tane (a), 75 tane (g), 50 tane (b) ve 25 tane (d) harfi vardır. Çocuktan bütün harfleri bulması istenir. Hata oranı kağıttaki çizilen çizgilerin geneline bakılarak değerlendirilir ve yorumlama yapılır. Uygulamada verilen süre yaşa göre değişmektedir.

Projektif Testler, bir iç dünyasının bir projeksiyon yoluyla ifadesini sağlayan testleridir. Çocuklar İçin Algı Testi – CAT, Tematik Algı Testi – TAT, Rorschach Testi, Louisa Düss Psikanalitik Hikâyeler Testi, Aile Çiz Testi, Goodenough Harris Adam Çizme Testi bu testlerden bazılarıdır.

Çocuğun kişiliğini, aile bireyleri ile olan ilişkilerini ve psikolojik sağlığını anlamak için uygulanan yansıtmalı bir testir. On tane hayvan figürlü resim kartları çocuğa gösterilerek bir hikaye oluşturması istenir. Cevaplara ilişkin doğru ya da yanlış bir seçenek olmadığından çocuğun anlattığın hikayelerin içeriği ele alınarak bir değerlendirme yapılır.

Psikolog Henry A. Murray tarafından geliştirilen test 30 resim kartı ve bir boş karttan oluşuyor. Bireyin kişilik yapısını, korkularını, isteklerini ve geçmiş yaşam deneyimlerini anlamak için her bir kart gösterilerek bir hikaye anlatması isteniyor. Anlatılan hikayenin içeriği değerlendirmede ele alınır.

Psikiyatr Hermann Rorschach tarafından bireyin kişilik yapısını anlamak için mürekkep lekesinden oluşan yüzlerce kart arasından en iyi sonuç veren on kartın seçilmesi ile oluşturulmuştur. Uygulayıcı, sırasıyla mürekkep lekeli kartları bireye 10 saniye kadar gösterip bir dakika içerisinde ne gördüğünü anlatmasını ister. Alınan cevaplar not edilerek özel bir biçimde raporlanır. Test aracılılığıyla bireyin kişiliği, zekası, geçmiş deneyimleri-çatışmaları ve sosyal ilişkileri üzerine yorumlamalar yapılabilir.

Çocuğun sorunlarını ve aile üyeleri ile olan iletişim ve çatışmalarını anlamak için kullanılan projektif bir testtir. Çocuktan on tane yarım bırakılmış hikayeyi tamamlaması istenir. Çocuğun kendisini özdeşleştirdiği karekter ve çatışma yaşadığı durumlar hikaye içerikleri yoluyla keşfedilir.

4 yaş ve üzeri çocuklara aile üyeleriyle iletişimlerini anlamak üzere uygulanan projektif bir testtir. Çocuktan bir aile resmi çizmesi istenir. Gerek resmi çizerken gerekse resmi çizdikten sonra resimde ki karakterler hakkında çocukla konuşularak çocuğun kendisi ve aile üyeleri hakkında ki değerlendirmeleri belirlenir.

4-14 yaş çocuklara uygulanan genel bir zeka testidir. Çocuktan tam bir insan resmi çizmesi istenir. Resimde görülen ayrıntı, yanılgı ve resmin yapılış biçimine göre zeka puanı hesaplanır.

Psikolojik Testler uzman kişiler tarafından yapılmalıdır. Psikolojik Testler yüksek lisans ve doktora eğitimi almış yada sertifikasyon programına katılmış kişiler tarafından yapılabilmektedir. Psikolojik Testler konusunda herhangi bir sorunuz varsa lütfen arayınız.